با این تنوع کاربرد، استانداردهای برچسب‌گذاری و درجه‌بندی نقش کلیدی در تضمین کیفیت، ایمنی، دوام و سازگاری محیط‌زیستی دارند. این مقاله یک جمع‌بندی عملی و عمیق از مهم‌ترین استانداردها و شیوه‌های خواندن برچسب پلای‌وود در بازارهای مختلف (اروپا، آمریکا، استرالیا/نیوزیلند، ژاپن و بین‌المللی) ارائه می‌کند تا تیم اکو و مشتریانش با اطمینان خرید کنند.

چرا استاندارد و برچسب‌گذاری مهم است؟

ایمنی و عملکرد سازه‌ای: انتخاب اشتباه کلاس چسب یا گرید روکش می‌تواند به بازشدگی لایه‌ها (Delamination) یا کاهش مقاومت خمشی منجر شود.

دوام و شرایط محیطی: از کابینت آشپزخانه تا نمای بیرونی، کلاس رطوبتی و چسب تعیین‌کننده طول عمر است.

سلامت و محیط‌زیست: کلاس انتشار فرمالدهید (E0/E1، TSCA Title VI/CARB) بر کیفیت هوای داخل اثر مستقیم دارد.

انطباق قانونی و بیمه: در بسیاری از کشورها بدون نشان CE یا معادل آن، استفاده در ساختمان ممکن نیست.

اقتصاد پروژه: گرید بالاتر همیشه بهتر نیست؛ تناسب گرید با کاربرد هزینه‌ها را بهینه می‌کند.

روی برچسب پلای‌وود دنبال چه اطلاعاتی بگردیم؟

برچسب معتبر معمولاً شامل موارد زیر است (ممکن است به‌صورت مُهر جوهری، لیبل چاپی یا حک لیزر باشد):

استاندارد مرجع: مانند EN 13986 / EN 636 / EN 314 در اروپا؛ PS 1 یا PS 2 در آمریکا؛ AS/NZS 2269/2271/2272 در استرالیا/نیوزیلند؛ JAS در ژاپن؛ یا BS 1088 برای دریایی.

کلاس کاربرد/مقاومت رطوبتی:

اروپا: EN 636-1 (داخلی خشک)، EN 636-2 (نیمه‌مرطوب/محیطی)، EN 636-3 (فضای باز).

کلاس چسب مطابق EN 314-2: کلاس 1، 2، 3 (به ترتیب از داخلی تا خارجی/سخت).

آمریکا: Exposure 1، Exterior، Marine (مطابق PS 1/PS 2 و/یا BS 1088).

گرید ظاهری روکش‌ها (Face/Back): A، B، C، D (A بهترین، D کمترین کیفیت ظاهری). مثال: B/BB، A/C، C/D یا اصطلاح رایج CDX.

نوع و کلاس چسب: MR (Moisture Resistant)، WBP (Weather and Boil Proof)، Phenolic، MUF/PRF، یا عبارات معادل در استاندارد مقصد.

ابعاد و تلورانس‌ها: ضخامت اسمی/واقعی (مثلاً 18 mm)، تلورانس ضخامت (مثلاً ±0.5 mm)، ابعاد صفحه (1220×2440 یا 1250×2500).

تعداد لایه‌ها/نوع هسته: تعداد پلی‌ها (ply)، هسته (Veneer core، Poplar/Eucalyptus/Birch)، وجود لایه‌های تقویتی.

خواص مکانیکی اعلامی (در صورت سازه‌ای): MOE/MOR خمشی، مقاومت برشی لایه‌ای، کلاس تنش (مثلاً F11/F17 در AS/NZS).

کلاس انتشار فرمالدهید/مطابقت زیست‌محیطی: E0/E1 (EN 717-1)، CARB Phase 2 / TSCA Title VI (بازار آمریکا)، F★★★★ در JAS ژاپن.

نشان‌های انطباق/پایداری: CE، UKCA (انگلستان)، FSC/PEFC برای زنجیره پایش چوب مسئولانه.

اطلاعات رهگیری: نام/کد کارخانه، کشور مبدأ، شماره گواهی، کد تولید/تاریخ.

راهنمای مصرف/پرداخت سطح: Sanded/Unsanded، HDO/MDO (برای قالب‌بندی بتن)، لبه‌دوغابی یا آب‌بند، توصیه‌های رنگ/سیلر.

نکته: نبودِ صریحِ استاندارد مرجع یا کلاس چسب روی برچسب، زنگ خطر برای کاربردهای حساس است.

استانداردهای مرجع مهم (بر پایه بازار مقصد)

1) اروپا و بریتانیا

EN 13986: الزامات تابلوهای چوبی برای استفاده در ساختمان (پایه CE مارکینگ).

EN 636: رده‌بندی کاربردی پلای‌وود بر اساس شرایط محیطی:

EN 636-1 داخلی خشک، EN 636-2 نیمه‌مرطوب، EN 636-3 فضای باز.

EN 314-2: کلاس‌های مقاومت چسب (1 تا 3).

EN 635: کیفیت ظاهری سطح (مثلاً درجه‌های روکش تزئینی).

EN 315: تلورانس‌ها (ضخامت/ابعاد).

EN 717-1: اندازه‌گیری فرمالدهید و کلاس‌های E1/E2 (E1 کم‌انتشارتر).

آتش‌پذیری: Euroclass (مانند D-s2,d0 تا B-s1,d0) در صورت اعلام.

2) آمریکا

PS 1 (ساختاری/سوزنی‌برگ و برادلیف): مشخصات اسکلتی و ابعادی.

PS 2: عملکردمحور (Performance-Rated) که با آزمایش‌های تابه‌رو (span ratings) درجه می‌دهد.

برچسب‌های رایج:

Exposure 1 (تحمل رطوبت موقت؛ مناسب کارگاه/نیمه‌مرطوب)

Exterior (فضای باز با چسب‌های فنولیک)

Marine (کیفیت بالا برای محیط‌های بسیار مرطوب/دریایی)

CDX: سطح C/D با چسب مناسب کاربردهای بیرونی/قالب‌بندی (X=Exposure)؛ اصطلاح بازاری است نه یک استاندارد مستقل.

کیفیت هوا: CARB Phase 2 / EPA TSCA Title VI برای انتشار فرمالدهید.

3) استرالیا/نیوزیلند

AS/NZS 2269: پلای‌وود سازه‌ای (Stress Grades مثل F8، F11، F17).

AS/NZS 2271: غیرسازه‌ای برای کاربری‌های بیرونی.

AS/NZS 2272: پلای‌وود دریایی (Marine Plywood).

چسب و دوام: معمولاً چسب‌های فنولیک مقاوم به جوش (WBP) برای بیرون/دریا.

4) ژاپن

JAS (Japanese Agricultural Standard): تعیین کیفیت، ساخت، و کلاس انتشار فرمالدهید F★ تا F★★★★ (F4 ستاره کم‌انتشارتر).

ابعاد و کیفیت دقیق روکش برای مصارف دکوراتیو و سازه‌ای.

5) سایر مراجع کاربردی

BS 1088 (بریتانیا): پلای‌وود دریایی با کنترل سخت‌گیرانه روی عیوب هسته و چسب.

برای قالب‌بندی بتن: MDO/HDO (Medium/High Density Overlay) عمدتاً در آمریکای شمالی، با روکش رزینی هموار برای پرداخت بتنی بهتر و چرخه‌های مصرف بیشتر.

چگونه برچسب را «ترجمه» کنیم؟ (نمونه‌خوانی مهرها و علائم)

EN 636-2 / EN 314-2 Class 2 / E1 / CE

یعنی: مناسب محیط نیمه‌مرطوب، چسب کلاس 2، انتشار فرمالدهید کم (E1)، دارای مارک CE.

A/B Exterior, PS 1, 18 mm

یعنی: رویه A و پشت B، قابل استفاده بیرون، مطابق PS 1، ضخامت 18 میلی‌متر.

CDX, Exposure 1, 12 mm

یعنی: گرید ظاهری C/D، مناسب رطوبت موقت، ضخامت 12. برای استفاده دائمی در فضای باز گزینه ایده‌آلی نیست مگر با پوشش مناسب.

AS/NZS 2269 F17, 2400×1200×17 mm

یعنی: سازه‌ای با کلاس تنش F17 (مقاومت بالا)، ابعاد و ضخامت استاندارد.

گرید ظاهری روکش‌ها: A تا D

A: سطح بسیار تمیز، بدون گره‌های باز، آماده روکار/رنگ درجه یک.

B: کیفیت خوب، نقایص جزئی با بتونه‌کاری قابل پذیرش.

C: گره‌های باز و وصله مجاز، مناسب زیرکار/ساختاری.

D: کمترین کیفیت ظاهری، اقتصادی برای پشت‌کار و مصارف غیرنمایان.

نمایش به‌صورت Face/Back است: مثال B/BB، A/C، C/D.

کلاس‌های چسب و شرایط رطوبتی

MR (Moisture Resistant): مناسب فضاهای داخلی با رطوبت نسبی متغیر (مثل آشپزخانه خشک).

WBP (Weather & Boil Proof) / Phenolic: قابل تحمل جوش/غلانیدن، مناسب فضای باز/دریا.

Exposure 1: رطوبت موقت/پروسه ساخت‌وساز، نه قرارگیری طولانی بیرون بدون محافظت.

Exterior/Marine: دوام بلندمدت در بیرون/محیط‌های بسیار مرطوب.

پارامترهای فنی کلیدی (برای مقایسه و سفارش حرفه‌ای)

MOR/MOE خمشی: تعیین استحکام و سفتی؛ برای دهانه‌های بلند و کف‌سازی مهم.

برش لایه‌ای (Shear) و آزمون Delamination: نشان‌دهنده کیفیت چسب و هسته.

چگالی و جرم صفحه: بر حس‌سنگینی، پیچ‌گیری و صداگیری اثر دارد.

تلورانس ضخامت/ابعاد (EN 315 یا معادل): برای آسترکاری و CNC حیاتی است.

رطوبت صفحه (معمولاً 8–12% در تحویل): برای پایدار ماندن ابعاد.

پرداخت سطح: سنباده‌خورده (S2S/S1S)، روکش تزیینی، فیلم‌فیس (Film Faced) برای قالب بتن.

سلامت، محیط‌زیست و برچسب‌های پایداری

فرمالدهید:

E0/E1 (اروپا)؛ E0 سختگیرانه‌تر از E1 (در برخی بازارها E0 غیررسمی و نزدیک به Ultra-Low است).

TSCA Title VI/CARB (آمریکا) حدود مجاز انتشارات آزاد را مشخص می‌کند.

F★★★★ (ژاپن) معیار کم‌انتشاری.

گواهی منابع:

FSC یا PEFC نشان‌دهنده چوب از منابع مدیریت‌شده.

آتش: در پروژه‌های خاص به Euroclass یا ASTM E84 برای سطح واکنش به آتش توجه کنید.

نقش روکش و رنگ: سیلر لبه و پوشش‌های UV/اکریلیک می‌توانند انتشار اولیه را کاهش و دوام را افزایش دهند.

انتخاب گرید مناسب برای کاربردهای رایج

قالب‌بندی بتن: Film Faced، MDO/HDO، چسب WBP/Phenolic، لبه آب‌بندی‌شده؛ به تعداد چرخه‌ها و کیفیت سطح بتن توجه کنید.

نمای بیرونی و سازه‌های در معرض آب‌وهوای آزاد: EN 636-3 یا Exterior/Marine، روکش مقاوم، سیل لبه‌ها و رنگ نهایی اجباری.

کف‌سازی و زیرسازی: سازه‌ای با MOE/MOR مناسب؛ توجه به تلورانس ضخامت و پیچ‌گیری.

کابینت و دکوراسیون داخلی: گرید A/B یا B/BB، کلاس رطوبتی MR یا EN 636-1/E1 یا E0 برای کیفیت هوای داخل.

کارگاه و سازه‌های موقت: Exposure 1 یا EN 636-2 با پوشش محافظ کافی.

خطاهای رایج بازار (و راه‌حل)

اتکا به اصطلاحات بازاری به‌جای استاندارد: مثلاً CDX بدون اشاره به PS 1/PS 2 یا کلاس چسب. راه‌حل: استاندارد مرجع و کلاس چسب را روی لیبل الزام کنید.

عدم توجه به کلاس فرمالدهید برای فضاهای بسته: راه‌حل: حداقل E1/TSCA را مطالبه کنید؛ برای حساسیت بالا E0/F★★★★.

استفاده از پلای‌وود داخلی در فضای باز: راه‌حل: EN 636-3 یا Exterior/Marine و لبه‌بندی + رنگ.

نادیده گرفتن تلورانس ضخامت برای CNC/اتصالات مخفی: راه‌حل: برگه داده (TDS) با تلورانس صریح بگیرید.

خرید بدون رهگیری کارخانه و گواهی معتبر: راه‌حل: شماره گواهی CE/TSCA/FSC و کُد کارخانه روی برچسب باید قابل استعلام باشد.

چگونه اصالت و انطباق را راستی‌آزمایی کنیم؟

کُد یا QR کارخانه روی لیبل را با پایگاه‌های رسمی (نهاد گواهی/نظارتی) تطبیق دهید.

درخواست گزارش آزمون (Test Report): شامل EN 314-2 (چسب)، EN 317/EN 321 (چرخه‌های رطوبتی/پایداری)، MOE/MOR.

مطالبه گواهی زنجیره پایش (CoC) FSC/PEFC در صورت نیاز پروژه.

بازبینی ظاهری: دارا بودن وصله‌های مجاز، یکنواختی لایه‌ها، نبود حفره‌های بزرگ داخلی (در حد استاندارد).

نمونه‌برداری تصادفی: برای پروژه‌های بزرگ، کنترل کیفیت ورودی (IQC) با آزمون رطوبت/چگالی/چسب توصیه می‌شود.

نگه‌داری و نصب برای حفظ رتبه عملکردی

انباشت و حمل: افقی، روی پالت خشک و صاف؛ پوشش در برابر باران/تابش مستقیم.

سازگارسازی (Acclimatization): 24–72 ساعت در محل نصب برای تعادل رطوبتی.

آب‌بندی لبه‌ها: خصوصاً برای EN 636-2/Exposure 1؛ رنگ یا سیلر لبه، عمر را چندبرابر می‌کند.

پیش‌سوراخ‌کاری و پیچ مناسب: نسبت به ضخامت و فاصله از لبه‌ها؛ از پیچ‌های روکش‌خور با گل مناسب استفاده کنید.

پوشش نهایی: رنگ/روکش مناسب محیط؛ نگهداری دوره‌ای در فضای باز.

چک‌لیست خرید سریع (برای تیم اکو)

استاندارد مرجع روی برچسب (EN 13986/EN 636/EN 314، PS 1/PS 2، AS/NZS 2269/2271/2272، JAS، یا BS 1088).

کلاس محیطی و چسب (EN 636-1/2/3 یا Exposure 1/Exterior/Marine؛ MR/WBP/Phenolic).

گرید روکش (A/B/C/D به‌صورت Face/Back) + نوع سطح (Sanded/Unsanded، Film/MDO/HDO).

ابعاد/تلورانس (ضخامت واقعی و مجاز، برای CNC/کف‌سازی حیاتی).

E0/E1 یا TSCA/CARB (برای فضای داخلی).

نشان CE/UKCA و گواهی FSC/PEFC (در پروژه‌های الزام‌آور).

گزارش آزمون و رهگیری کارخانه (Test Report + کُد کارخانه/گواهی).

پوشش لبه/رنگ پیشنهادی برای محیط‌های مرطوب یا بیرونی.

جمع‌بندی

استانداردها و برچسب‌گذاری در پلای‌وود، زبان مشترک کیفیت و ایمنی‌اند. خواندن دقیق لیبل (استاندارد مرجع، کلاس چسب، گرید روکش، کلاس فرمالدهید، تلورانس‌ها و نشان‌های انطباق) به شما اجازه می‌دهد محصول متناسب با کاربرد را با اطمینان انتخاب کنید، از ریسک‌های فنی و قانونی دور بمانید و هزینه پروژه را بهینه سازید. تیم اکو می‌تواند با تکیه بر این چارچوب، شناسنامه فنی هر محموله را یک‌بار برای همیشه استاندارد کند: برچسب شفاف، آزمون راستی‌آزمایی، و نصب/نگه‌داری درست سه ضلع کیفیت پایدار در چرخه تأمین پلای‌وود.